بررسی استعاره در عبارات خطاب زبان فارسی گفتاری

استعاره موضوعی مورد توجه حوزه های گوناگون از جمله فلسفه، علوم بلاغی و اخیرا زبان شناسی بوده است . تحقیق حاضر سعی دارد به مطالعه استعاره و بسامد وقوع آن درعبارات خطاب در دو رده سنی، زنان و مردان جوان (15-35 سال) و میانسال (35-60 سال) در دوناحیه شرق و شمال منطقه2 و منطقه4 کرج بپر دازد که در سه طبقه اجتماعی زیرقرارگرفته اند: طبقه اول را افراد بی سواد وکم درآمد، طبقه دوم را افرادکم سواد با درآمد متوسط و طبقه سوم را افراد باسواد و پردرآمد تشکیل می دهند. حجم نمونه هم شامل 100نفرمی باشد. بر همین اساس در جهت بررسی فرضیه تحقیق و پاسخ به سئوالات مربوط، نگارنده به جمع آوری عبارات خطاب استعاری و غیراستعاری در گفتار روزمره ازطریق پرسشنامه پرداخته است. همچنین سوالات تحقیق به صورت زیر مطرح می-شوند: اول اینکه؛رابطه بین سنین مختلف در بیان استعاره های خطابی چگونه است؟ دوم اینکه؛ تاثیرگذاری عوامل فرهنگی و فاکتورهای اجتماعی دربیان استعاره های متفاوت با توجه به بیان سن، جنسیت، نگرش افراد، در روابط گوینده و شنونده چگونه به بیان استعاره در خطاب کمک می کند؟ سوم اینکه ؛روابط بین فضاهای ذهنی واستعاره-های مفهومی چگونه به درک استعاره در خطاب کمک می کند؟چهارم اینکه؛ کدام یک از استعاره های اولیه در درک عبارات خطاب نقش دارند؟ پنجم اینکه؛چه میزان از عبارات خطاب در زبان فارسی ماهیت استعاری دارند؟ در ضمن، روش تحقیق هم به صورت میدانی وگردآوری داده ها به صورت تحلیل کمی است. بخشی از تحقیق هم از طریق مشاهده محقق در بیان عبارات خطاب که ماهیت استعاری دارند بدست می آید. در بخشی از گردآوری اطلاعات هم که مربوط به مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق است از روش کتابخانه ای استفاده می شود . در ادامه پس از گردآوری عبارات خطاب استعاری و غیراستعاری، میزان وقوع هر یک از خطاب ها با ذکر فراوانی هر یک با توجه به رده های سنی ذکر شده بررسی شد. سپس در چهارچوب نظریه معاصر استعاره مفهومی لیکاف(1992) واستعاره های ساختاررویداد متناظرهایی برای عبارات خظاب استعاری در دو رده سنی ذکر شده به صورت نگاشت درآمد. در تقسیم بندی استعاره ها بر اساس استعاره های مفهومی لیکاف در یافته های این پژوهش مشخص گردید که بیشترین(15/52%) وکمترین(53/5%) میزان بسامد وقوع استعاره های خطابی به ترتیب مربوط به استعاره- های هستی شناختی و استعاره های جهتی است . همچنین معلوم شد که بیشترین درصد میزان بسامد وقوع انواع عبارات خطاب استعاری در رده های سنی ذکر شده مربوط به زنان جوان(17/39%) و کمترین میزان بسامد وقوع عبارات خطاب استعاری(31/13%) مربوط به زنان میانسال است . در نهایت مشخص شد که میزان وقوع انواع خطابهای استعاری(57%) از خطابهای غیراستعاری(43%) در بین زنان و مردان جوان و میانسال بیشتر است ؛ یعنی بیش از نیمی ازواژه های استفاده شده در خطاب ماهیت استعاری دارند.